Nâng hạng là CƠ HỘI hay 'BẪY PHÂN PHỐI' thông minh ?

Sáng sớm nay, ngày 08/10, FTSE đã chính thức nâng hạng Việt Nam từ "Thị trường cận biên" lên "Thị trường mới nổi thứ cấp". Tuy nhiên, quyết định này đi kèm với một điều kiện: FTSE sẽ rà soát lại vào tháng 03/2026 để kiểm tra tiến độ mở quyền giao dịch cho các global brokers. Nếu mọi thứ suôn sẻ, việc nâng hạng sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 21/09/2026.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng kỳ vọng về dòng vốn ngoại sẽ "đổ vào" thị trường Việt Nam sẽ được bắt đầu từ thời điểm hiện tại, cụ thể việc nâng hạng dự kiến sẽ thu hút khoảng 3,4 tỷ USD, trong đó:

• Gần 1,5 tỷ USD là dòng vốn thụ động, chỉ có thể tham gia khi quá trình thêm vào rổ chỉ số được hoàn tất.
• 1,9 tỷ USD là dòng vốn chủ động, có thể giải ngân rải rác từ thời điểm hiện tại.

Từ những thông tin trên, có thể thấy câu chuyện nâng hạng và thu hút dòng tiền vẫn còn đó, những kỳ vọng vẫn còn đó. Thị trường Chứng khoán Việt Nam đã chính thức bước sang một trang mới, nhưng vẫn còn nhiều thử thách và một lộ trình cần hoàn thiện trong năm tới. Đây là một thông tin hấp dẫn, bởi khi câu chuyện này vẫn còn ở phía trước và có tính khả thi cao, dòng tiền kỳ vọng sẽ tiếp tục ở lại. Suy cho cùng, thị trường chứng khoán là thị trường của kỳ vọng. Do đó, đây là một tín hiệu tích cực nhưng chưa đủ để kích thích sự hưng phấn tột độ và cũng không gây ra hiện tượng "news out, stock down" (tin ra là bán).

Thị trường thời gian tới sẽ như thế nào?

Vậy, thời điểm này có nên tiếp tục mua vào hay bán ra? Tôi sẽ phân tích dựa trên góc độ Phân tích kỹ thuật (PTKT) để có cái nhìn khách quan nhất, bởi một trong ba triết lý nền tảng của PTKT là mọi thông tin đều phản ánh vào giá. Điều này có nghĩa là chúng ta không cần quá "nhức đầu" với những nghi vấn về việc thông tin nâng hạng sẽ ảnh hưởng tới xu hướng thị trường ra sao. Thay vào đó, chúng ta chỉ cần tập trung đánh giá các công cụ kỹ thuật để nhận diện những điểm quan trọng về xu hướng và dự báo các kịch bản hành động trong tương lai.

Nhìn vào biểu đồ kỹ thuật của chỉ số VN-Index (chỉ số đại diện cho thị trường chung), chúng ta có thể thấy thị trường thời gian qua (từ lúc tạo đỉnh vào ngày 21/08/2025 đến hiện tại) gần như không điều chỉnh nhiều. Chỉ số chỉ biến động trong biên độ từ 1603,73 đến 1711,49 điểm, tương đương khoảng +/-6,7%. Tuy nhiên, rất nhiều cổ phiếu đã giảm mạnh trong giai đoạn này, trong khi phần còn lại chủ yếu đi ngang, giống như cách biến động của chỉ số VN-Index.

Hai kịch bản hành động dựa trên Phân tích kỹ thuật

Nếu nhìn theo góc độ PTKT, biểu đồ ngày của chỉ số VN-Index đang vận động đi ngang trong biên độ hẹp sau một xu hướng tăng mạnh. Điều này đặt ra hai giả thuyết và cũng từ đó, chúng ta sẽ có hai kịch bản hành động tương ứng:

1. Kịch bản tăng tiếp

• Giả thuyết: Quá trình đi ngang sau một giai đoạn tăng mạnh là quá trình "tạm nghỉ" để thị trường cân bằng trở lại sau khi tăng nóng, hấp thụ áp lực chốt lời và cũng là thời điểm để "làm mới dòng tiền" khi dòng vốn mới tham gia, đặc biệt là từ các nhà đầu tư F0. (Riêng trong tháng 9, thị trường đã ghi nhận thêm hơn 290 ngàn tài khoản, mức cao nhất trong 13 tháng qua, chủ yếu từ nhà đầu tư cá nhân trong nước).
• Dự báo: Với giả thuyết này, xu hướng trung và dài hạn được dự báo là đi lên, phù hợp với quá trình "xanh vỏ đỏ lòng" vừa qua, và phù hợp với kỳ vọng tăng trưởng vĩ mô cũng như câu chuyện chính thức nâng hạng vào tháng 09/2026.
• Xác nhận: Kịch bản này được xác nhận khi chỉ số VN-Index đóng cửa vượt vùng đỉnh 1711,49 điểm, đi kèm với các yếu tố như độ rộng tăng giá vượt 70% và các chỉ báo kỹ thuật tăng cùng xu hướng giá. Mục tiêu có thể đạt ngưỡng 2250 điểm+/-. Quá trình đi lên sẽ có nhiều biến động và sự phân hóa dòng tiền rõ nét.

Kịch bản này có độ tin cậy cao khi xét trên các yếu tố:

• VN-Index đã vượt khỏi cạnh trên của mô hình Tam giác đáy bằng.
• Các chỉ báo kỹ thuật (RSI, MACD) đã về vùng quá bán và đang có dấu hiệu hồi phục tăng trở lại.
• Đánh giá theo nguyên tắc sóng Elliott, quá trình tăng vừa qua đã hình thành đủ bộ 5 sóng đẩy và cũng đã hình thành đủ bộ 3 sóng điều chỉnh dạng flat. Mục tiêu ban đầu cho sóng tăng tiếp theo sẽ đạt tỷ lệ 100% so với 5 sóng đẩy trước, tương ứng vùng 2000-2250 điểm.

2. Kịch bản điều chỉnh (phân phối)

• Giả thuyết: Có lẽ bạn đã từng nghe về một chu kỳ hoàn thiện gồm các giai đoạn: Tích lũy - Tăng mạnh - Phân phối - Giảm mạnh - Rồi lại Tích lũy. Với kịch bản này, quá trình đi ngang thời gian qua của thị trường chính là giai đoạn Phân phối. Dù chỉ số được "giữ" không biến động nhiều nhờ kéo các mã trụ (đặc biệt là VHM, VIC...), cộng hưởng với tin nâng hạng được tung ra "kín kín hở hở", khiến nhà đầu tư cá nhân sống trong kỳ vọng và cố gồng giữ danh mục. Trong khi đó, hàng ngày giá cổ phiếu vẫn giảm dần, bào mòn lợi nhuận, và một số nhà đầu tư mới thì ở trạng thái "gồng lỗ".
• Dự báo: Với kịch bản này, thị trường đang được phân phối một cách thông minh. Sau khi phân phối đủ, tin tức nâng hạng chuyển từ "kín kín hở hở" sang "full HD" cũng là lúc thị trường bước vào một con sóng giảm mới. Sóng giảm này đủ để khiến nhiều nhà đầu tư "call margin", chuyển từ trạng thái kỳ vọng sang lo lắng, chán nản, để rồi cắt lỗ đúng đáy. Đây cũng là lúc một chu kỳ sóng mới lại tiếp tục hình thành, với các câu chuyện về triển vọng vĩ mô và nâng hạng chính thức vào tháng 09 năm sau tiếp tục dẫn dắt dòng tiền tham gia.
• Xác nhận: Kịch bản này nghe có vẻ hợp lý, nhưng đối với dân PTKT, đó chỉ là suy đoán. Điều quan trọng là "mọi thông tin đều phản ánh vào giá". Do đó, tôi sẽ xác định thời điểm "kết thúc phân phối và chuyển sang giai đoạn điều chỉnh" là lúc chỉ số VN-Index giảm mạnh và xuyên thủng cạnh trên của mô hình tam giác đỉnh bằng. Chỉ cần duy nhất dấu hiệu này là đủ để xác nhận kịch bản trên đã xảy ra (khi mua cần đánh giá phức tạp nhiều góc độ, nhưng khi bán hãy lựa chọn sự đơn giản để tránh tâm lý kỳ vọng). Mục tiêu điều chỉnh sau đó có thể về lại vùng tích lũy đi ngang trong biên độ rộng 1500 điểm+/-. Trong trường hợp thủng luôn vùng này, chúng ta sẽ chứng kiến một đợt bán tháo mạnh và thị trường chính thức bước vào chu kỳ sóng giảm tính theo năm, đây là một con sóng giảm rất rủi ro.

Vậy hiện tại nên làm gì?

Với cách lý luận trên, tôi khuyên bạn hãy lựa chọn cho mình một kịch bản bạn thấy hợp lý với bản thân, phù hợp với đánh giá, vốn và danh mục hiện có của bạn. Điều quan trọng là hãy hành động khi các điểm quan trọng tôi đưa ra xảy ra.

• Nếu bạn đang nghiêng về kịch bản 2 (thị trường sẽ điều chỉnh mạnh), đừng vội bán hết cổ phiếu hay "short" phái sinh. Hãy chờ thị trường giảm mạnh và xuyên thủng cạnh trên của mô hình tam giác, lúc đó hãy hành động quyết liệt.
• Hoặc nếu bạn đang nghiêng về kịch bản 1 (thị trường sẽ vào Uptrend mạnh), cũng đừng vội "full margin" tài khoản hay "long" phái sinh. Hiện tại, vẫn chưa phải là thời điểm có tín hiệu xác nhận điều bạn nghĩ.